Odżywanie
Odżywianie, jest procesem polegającym na pozyskiwaniu przez organizm składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania i życia. Szczególnie ważną rolę odgrywa w momencie wystąpienia choroby u człowieka. Coraz częstszą chorobą metaboliczną, występującą zarówno u młodych osób, jak i starszych jest hiperglikemia, czyli cukrzyca. Charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Jej przyczyny są złożone, a objawy mogą pojawić się nagle w różnym stopniu nasilenia. W rozwoju niektórych typów cukrzycy szczególną rolę odgrywają złe nawyki żywieniowe, dlatego profilaktyka tej choroby głównie opiera się na zdrowym odżywianiu i utrzymaniu prawidłowej wagi – stąd tak ważna jest odpowiednio dobrana i zbilansowana dieta, najlepiej indywidualnie dobrana do pacjenta.
Dieta dla osób cierpiących na cukrzycę
Prawidłowa dieta w cukrzycy ma na celu przede wszystkim uregulowanie i uzyskanie prawidłowego poziomu glikemii na czczo, a także po posiłkach. Na podstawie parametrów (wiek, płeć, masa ciała, wzrost, a także aktywność fizyczna) ustalamy indywidualną wartość energetyczną diety. Jej dzienne zapotrzebowanie ustalane jest za pomocą liczby kalorii, które należy rozdzielić na 4-6 posiłków, spożywanych o stałych porach. U osób z nadwagą i otyłością szczególny nacisk stawiany jest na wyrównanie metaboliczne – zmniejszenie masy ciała. Dla takich osób, zalecana jest dieta z deficytem energetycznym. Takie obniżenie pozwala uzyskać stopniową redukcję masy ciała pacjenta. Posiłki w diecie należy odpowiednio komponować, powinny składać się z białek, tłuszczów, a także węglowodanów złożonych, które powinny zawierać około 45% wartości energetycznej diety.
Odpowiedni dobór produktów pomoże również w uzyskaniu optymalnego poziomu we krwi cholesterolu całkowitego, a także ciśnienia tętniczego krwi, redukując ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Ważnym pojęciem dla pacjentów chorujących na cukrzycę jest indeks glikemiczny, który informuje nas o wzroście poziomu glukozy we krwi po spożyciu posiłku. Osoby chore, powinny spożywać głównie produkty o niskim i średnim indeksie glikemicznym, a szczególnie unikać tych z wysokim indeksem. Dieta w cukrzycy powinna charakteryzować się również ograniczeniem spożywania cukrów prostych. Do takich produktów należą: cukier, słodkie napoje, cukierki, miód, słodycze, ciasta i ciastka. Produkty te, poza wysoką wartością energetyczną nie dostarczają organizmowi żadnych istotnych składników pokarmowych. Do podstawowych zasad diety cukrzyka należą: mniejsze posiłki, ale częstsze; unikanie długich przerw pomiędzy jedzeniem; kontrolowanie wielkości porcji; spożywanie mniej tłuszczów nasyconych; ograniczenie węglowodanów prostych, a także cukrów.
Natomiast jadłospis powinien być bogaty w: naturalny nabiał i jego przetwory (jogurty, maślanki, kefiry, sery); warzywa najlepiej surowe (brokuły, kalafior, cukinia, cebula, pomidory, ogórki, kapusta, sałata zielona i inne, brukselka, cieciorka, cykoria, czosnek, fasola biała i czerwona, fasolka szparagowa, groch, groszek zielony, kalarepa, kukurydza, papryka, marchewka, pietruszka, por, soczewica, rzepa, rzodkiewka; w umiarkowanych ilościach: pomarańcze, grejpfruty, brzoskwinie, jabłka, morele, jagody, truskawki, maliny, jeżyny, porzeczki, winogrona, agrest, awokado, mało dojrzały banan, cytryna, wiśnie, gruszka; w towarzystwie dodatku białkowego oraz tłuszczowego (np. twarożek z oliwą), produkty typu makaron/płatki – na półtwardo: chleb żytni z pełnego ziarna, ryż brązowy, kasze (bulgur, gryczana, jęczmienna), makaron z pełnego ziarna, kuskus razowy, komosa ryżowa. Natomiast do słodzenia słodziki, ksylitol i ewentualnie stewia.
Podsumowanie, farmakologia, leczenie
Osoby chore na cukrzycę, oprócz praktykowania zdrowego stylu życia i prawidłowej diety, poddawane są również leczeniu farmakologicznemu. Najczęściej przyjmują leki dostępne na receptę, przepisywane przez lekarza prowadzącego, diabetologa. Ogromny wpływ na poprawę skuteczności stosowanych leków ma trzymanie prawidłowej diety, a także aktywność fizyczna. Celem leczenie dietetycznego jest przede wszystkim dostarczenie odpowiedniej ilości energii, osiągnięcie prawidłowej masy ciała i utrzymanie jej, normalizacja wskaźników metabolicznych, a także zapobieganie wczesnym i późnym powikłaniom cukrzycowym. Pamiętajmy również, że ruch jest podstawowym i nieodzownym elementem do prawidłowego funkcjonowania organizmu, dlatego tak ważne jest wpisanie go w harmonogramie naszego codziennego życia.